Giao lưu trực tuyến cùng Vụ trưởng Pháp luật Quốc tế Bạch Quốc An và Q. Vụ trưởng Vụ ASEAN Vũ Hồ
Ngày đăng: 23/05/2019  10:49
Mặc định Cỡ chữ
Để người dân hiểu rõ hơn về ASEAN cũng như nhưng cơ hội, thách thức và triển vọng của Việt Nam trong vai trò thành viên của cộng đồng ASEAN hiện nay, hai khách mời của Vụ Phổ biến giáo dục pháp luật và Báo Pháp luật Việt Nam là ông Bạch Quốc An, Vụ trưởng Vụ Pháp luật quốc tế, Bộ Tư pháp và ông Vũ Hồ, Q.Vụ trưởng Vụ ASEAN, Bộ Ngoại giao đang giao lưu trực tuyến cùng độc giả. Cùng tham dự Chương trình đối thoại có sự tham dự của ông Đỗ Xuân Lân, Vụ trưởng Vụ Phổ biến giáo dục pháp luật, Bộ Tư pháp và bà Ngô Quỳnh Hoa, Phó Vụ trưởng Vụ Phổ biến giáo dục pháp luật, Bộ Tư pháp.

ASEAN là tên viết tắt của Hiệp hội các quốc gia Đông Nam Á (Association of Southeast Asian Nations), được thành lập ngày 8 tháng 8 năm 1967 tại Băng-cốc bởi Bộ trưởng Ngoại giao các nước sáng lập là ln-đô-nê-xi-a, Ma-lai-xi a, Phi-líp pin, Thái Lan và Xinh-ga-po.

Trong hơn 40 năm tồn tại và phát triển, ASEAN từ một Hiệp hội đơn sơ của các quốc gia trong khu vực dần phát triển thành một tổ chức quy mô với nội dung hợp tác ngày càng sâu rộng và chặt chẽ. Ngày nay, các hoạt động hợp tác của ASEAN đã bao trùm hầu hết các lĩnh vực của đời sống chính trị, kinh tế, xã hội các quốc gia Đông Nam Á. ASEAN đã trở thành một tổ chức khu vực có ảnh hưởng nhất ở Đông Nam Á và có vai trò quan trọng ở khu vực Đông Á. Với việc ASEAN ký kết và phê chuẩn Hiến chương ASEAN, hợp tác ASEAN đã có nền tảng pháp lý và khuôn khổ thể chế để có bước phát triển mới, hướng tới việc xây dựng Cộng đồng ASEAN vào năm 2015.

*. Về Cộng đồng kinh tế ASEAN:  Mười ba năm sau khi đưa ra ý tưởng đầu tiên, lãnh đạo các quốc gia Đông Nam Á đã chính thức khai sinh một cộng đồng kinh tế thống nhất ở một khu vực đông dân và đa dạng hơn Liên minh châu Âu hoặc Bắc Mỹ.

Cộng đồng kinh tế ASEAN, viết tắt là AEC (Asean Economic Community), kết nối nền kinh tế của 10 quốc gia ASEAN với quy mô dân số khoảng 630 triệu người, được kỳ vọng sẽ giúp khu vực này cạnh tranh hiệu quả hơn với hai nền kinh tế lân cận Trung Quốc và Ấn Độ.

AEC – được 10 nhà lãnh đạo ASEAN ký tuyên bố chính thức vào sáng 22/11/2015 trong khuôn khổ hội nghị thượng đỉnh ASEAN năm 2015 tại Kuala Lumpur, Malaysia - cũng là một phần của Cộng đồng ASEAN (ASEAN Community) rộng lớn hơn, là một trong 3 “cột trụ” của Cộng đồng ASEAN bên cạnh hai cột trụ về chính trị-an ninh và văn hóa-xã hội.

Bạn đọc Nguyễn Đức Dũng, Hoàn Kiếm, Hà Nội: Xin được hỏi ông Vũ Hồ, ông có thể giới thiệu để người dân hiểu rõ hơn về ASEAN cũng như nhưng cơ hội, thách thức và triển vọng của Việt Nam trong vai trò thành viên của cộng đồng ASEAN hiện nay?

Ông Vũ Hồ: Ngày 08/8/1967 trên cơ sở Tuyên bố Băng-cốc, Hiệp hội các quốc gia Đông Nam Á, viết tắt là ASEAN, được thành lập với mục tiêu tăng cường hợp tác kinh tế, văn hoá-xã hội giữa các nước thành viên, tạo điều kiện cho các nước hội nhập sâu hơn với khu vực và thế giới. Sau gần 50 năm hình thành và phát triển, đến nay, ASEAN đã hiện thực hóa được ý tưởng một ASEAN bao gồm cả 10 thành viên trong khu vực Đông Nam Á, ra đời Hiến chương ASEAN (năm 2008) và chính thức hình thành Cộng đồng ASEAN với 3 trụ cột là Chính trị-An ninh, Kinh tế và Văn hóa-Xã hội vào ngày 31/12/2015.

ASEAN là một tổ chức liên chính phủ với sự phong phú, đa dạng về mọi mặt của 10 nước thành viên từ lịch sử, nguồn gốc dân tộc và sắc tộc, về văn hóa, ngôn ngữ, tôn giáo, thể chế chính trị hay trình độ phát triển kinh tế. ASEAN được đánh giá là mô hình liên kết khu vực thành công; luôn kiên định với mục tiêu phát triển, biến đổi để thích nghi với hoàn cảnh; là tổ chức “mở” và có quan hệ rộng mở với nhiều đối tác trên thế giới.

Nguyên tắc cơ bản của ASEAN là Tôn trọng độc lập, chủ quyền, toàn vẹn lãnh thổ, bình đẳng, bản sắc dân tộc; Không xâm lược hoặc đe dọa sử dụng vũ lực; giải quyết hòa bình các tranh chấp; không can thiệp vào công việc nội bộ của nhau. ASEAN hoạt động theo phương thức tham vấn và đồng thuận trong việc ra quyết sách, phát huy vai trò trung tâm của ASEAN trong quan hệ đối ngoại và tiệm tiến trong hội nhập khu vực.

Những cơ hội, thách thức và triển vọng của Việt Nam trong vai trò thành viên của cộng đồng ASEAN hiện nay:

- Tham gia ASEAN đã mang lại cho Việt Nam nhiều lợi ích quan trọng và thiết thực mà bao trùm là tạo môi trường quốc tế thuận lợi cho sự nghiệp xây dựng và bảo vệ đất nước; và có thể khái quát gồm: (i) Duy trì môi trường khu vực hòa bình và ổn định thuận lợi cho an ninh và phát triển của ta; (ii) Tạo điều kiện thuận lợi và thế chiến lược tốt hơn cho Việt Nam trong quan hệ với các đối tác bên ngoài, nhất là các nước lớn, cũng như khi tham gia các tổ chức hợp tác đa phương rộng lớn hơn; (iii) Giúp ta mở rộng tiếp cận thị trường các nước và trở nên hấp dẫn hơn đối với đầu tư và kinh doanh từ bên ngoài; (iv) tiếp cận thông tin, kinh nghiệm, công nghệ và nguồn lực thông qua việc tham gia nhiều hoạt động/dự án hợp tác; (v) giúp ta nâng cao năng lực đội ngũ cán bộ và cải cách thể chế, luật lệ trong nước cho phù hợp với chuẩn mực khu vực và quốc tế.

- Các thách thức: Tiến độ, chất lượng và hiệu quả hợp tác ASEAN còn thấp; Duy trì đoàn kết, thống nhất và vai trò trung tâm của ASEAN nhiều khi rất khó khăn và phải trải qua một quá trình tham vấn kéo dài; Tổ chức bộ máy và cơ chế hoạt động của ASEAN còn cồng kềnh, họp hành nhiều, hiệu quả chưa cao. Ta chưa có sự nhận thức đầy đủ, đúng mức và đồng nhất về tầm quan trọng của việc tham gia ASEAN; Chưa có nhiều sáng kiến và đề xuất có giá trị để tranh thủ những cơ hội và lợi ích tiềm tàng.

Bạn đọc Cấn Thị Hằng, ở Thuỷ Nguyên, Hải Phỏng hỏi:  Xin hỏi ông Vũ Hồ là Cộng đồng Kinh tế ASEAN sẽ tác động thế nào đến sự tăng trưởng, phát triển kinh tế của các nước thành viên của khối nói chung và đối với Việt Nam nói riêng? Ông có thể đưa ra một số lời khuyên cho người dân và doanh nghiệp để khai thác những lợi thế?

Ông Vũ Hồ: Theo Báo cáo chung của Tổ chức Lao động quốc tế (ILO) và Ngân hàng phát triển Châu Á (ADB), AEC sẽ thúc đẩy sự phát triển của các nền kinh tế trong khu vực thêm 7,1% vào năm 2025, đồng thời tạo ra 14 triệu việc làm mới. Tại Việt Nam, nơi tập trung 1/6 lao động của cả khu vực, điều này đồng nghĩa với tăng GDP thêm 14,5% và sẽ có thêm hàng triệu việc làm mới.

- AEC mang lại một thị trường rộng lớn với dân số trên 622 triệu người, tổng GDP hàng năm đạt gần 3000 tỷ USD và tại đây hàng rào thuế quan hầu như được hoàn toàn loại bỏ, các hàng rào phi thuế quan ngày càng hạn chế. Bên cạnh đó, AEC cũng là khu vực giao thoa của nhiều thoả thuận thương mại song phương và đa phương. Do vậy, các quốc gia thành viên nói chung và Việt Nam nói riêng có cơ hội tiếp cận các thị trường lớn, phát triển như Trung Quốc, Hàn Quốc, Nhật Bản, Úc, New Zealand hay Ấn Độ thông qua các hiệp định thương mại đã có giữa ASEAN và các nước trên. Đây là điều kiện thuận lợi để các nước ASEAN giảm chi phí nhập khẩu, hạ giá thành sản phẩm, mở rộng thị trường xuất khẩu, cải thiện năng lực sản xuất và năng lực cạnh tranh. ASEAN hiện là đối tác thương mại lớn thứ hai của Việt Nam.

- Tăng cường thu hút các luồng đầu tư có chất lượng, phù hợp với nhu cầu phát triển thông qua Hiệp định đầu tư toàn diện ASEAN (ACIA). ASEAN là nguồn cung FDI quan trọng của Việt Nam, đồng thời cũng là cầu nối cho nhiều khoản đầu tư của các công ty đa quốc gia có trụ sở tại ASEAN. Theo số liệu từ Hệ thống thông tin quốc gia về đầu tư nước ngoài, tính đến ngày 20/7/2016 có 3.040 dự án đầu tư còn hiệu lực từ các nước ASEAN vào Việt Nam với tổng vốn đầu tư đăng ký 64,475 tỷ USD.

- Cơ hội cải thiện, phát triển cơ sở hạ tầng trên cơ sở triển khai Sáng kiến Kết nối ASEAN.

- AEC còn là cơ hội để Việt Nam tiếp tục thay đổi cơ cấu xuất khẩu theo hướng tăng giá trị gia tăng, đưa Việt Nam lên vị trí cao hơn trong chuỗi cung ứng và giá trị khu vực và toàn cầu. Theo thống kê, cơ cấu xuất khẩu của Việt Nam trong ASEAN đang có sự dịch chuyển tích cực, cả về chất lượng và giá trị xuất khẩu. Ngoài những mặt hàng truyền thống là nguyên nhiên liệu, mặt hàng sơ chế như dầu thô, gạo, cà phê và cao su, Việt Nam đã xuất khẩu được những mặt hàng có hàm lượng chế tác cao như các mặt hàng công nghiệp, máy tính, sản phẩm nông sản, thuỷ sản đã qua chế biến, hoá mỹ phẩm. AEC tạo thêm điều kiện để Việt Nam củng cố chiều hướng này.

Một số lời khuyên cho người dân và doanh nghiệp:

Đối với doanh nghiệp: Để có thể cạnh tranh và khai thác những lợi thế mà Cộng đồng Kinh tế ASEAN mang lại, doanh nghiệp cần tập trung phát triển chiến lược kinh doanh hướng tới khu vực, nâng cao năng lực quản trị, khả năng tự đổi mới và nghiên cứu đưa ra các sản phẩm, dịch vụ đáp ứng tốt nhất yêu cầu của thị trường, có lợi thế cạnh tranh. Bên cạnh đó, doanh nghiệp cũng nên quan tâm nghiên cứu, cập nhật các thông tin trên cơ sở các văn bản hợp tác kinh tế trong khuôn khổ AEC, để từ đó có thể khai thác hiệu quả các văn bản này cho hoạt động sản xuất kinh doanh.    

- Đối với người dân: Trong ASEAN, người dân luôn là trung tâm trong mọi chính sách, mọi vấn đề ASEAN đưa ra thảo luận. Để có thể khai thác được những lợi ích mà AEC mang lại, người dân cần tự trang bị các kiến thức về Cộng đồng Kinh tế ASEAN nói riêng và Cộng đồng ASEAN nói chung, xây dựng ý thức của một công dân trong mái nhà chung ASEAN và tăng cường giao lưu với nhân dân các nước trong khu vực.  

Với người lao động, cơ hội tìm kiếm việc làm tại các nước ASEAN với mức thu nhập hấp dẫn sẽ rộng mở nếu người lao động có được tay nghề tốt, bằng cấp/chứng chỉ nghề phù hợp cùng với trình độ Tiếng Anh, ý thức kỷ luật và tác phong làm việc tốt.

Bạn đọc Quách Thị Lan ở Đà Nẵng hỏi (câu hỏi xin gửi tới ông Bạch Quốc An): Pháp luật các nước trong Cộng đồng kinh tế ASEAN có khác nhau không thưa ông? Điều này có ảnh hưởng gì tới mối quan hệ của các nước với nhau không?

Ông Bạch Quốc An: Thứ nhất, các nước ASEAN có hệ thống pháp luật riêng của mình. Hệ thống này khác nhau. Ví dụ như Việt Nam Lào theo hệ thống pháp luật thành văn. Các nwocs như Singapo theo án lệ, thông luật. Như vậy, bản chất của hệ thống pháp luật có sự khác nhau như vậy, nên việc xây dựng hệ thống quy định của ASEAN là rất cần thiết, để các nước thành viên có thể thực hiện được nghĩa vụ của mình trên cơ sở pháp luật trong nước của mình. Cái khó khăn rất khó, Các nước có nền tảng khác nhau,nên việc đàm phán tốn rất nhiều thời gian, công sức. Vì truyền thống khác nhau, sẽ có cách hiểu khác nhau. Như vậy, đây là quá trình các nước vừa đấu tranh, vừa hợp tác để tìm ra tiếng nói chung. 

Bạn đọc Nguyễn Đức Minh ở Tp Hồ Chí Minh hỏi ông Bạch Quốc An: Khi Việt Nam đã là thành viên của ASEAN cũng như thành viên của Cộng đồng kinh tế ASEAN thì việc tiếp tục hoàn thiện hệ thống pháp luật Việt Nam để đảm bảo sự tương thích với hệ thống pháp luật ASEAN được đặt ra và được triển khai như thế nào? Từ câu chuyện hoàn thiện hệ thống pháp luật Việt Nam để đảm bảo sự tương thích với hệ thống pháp luật ASEAN, ông nhận định như thế nào về vai trò của Bộ Tư pháp trong tham mưu hoàn thiện thể chế, chính sách, tổ chức thi hành pháp luật đáp ứng yêu cầu hội nhập quốc tế?

 Ông Bạch Quốc An: Vai trò của Bộ Tư pháp thể hiện trong công tác thẩm định văn bản quy phạm pháp luật và điều ước quốc tế. Việc thẩm định văn bản quy phạm pháp luật để đảm bảo việc ban hành văn bản quy phạm pháp luật không làm cản trở việc thực hiện các điều ước quốc tế. Việc thẩm định điều ước quốc tế để xác định sự phù hợp với pháp luật trong nước, trong trường hợp cần thiết thì ban hành văn bản pháp luật để thực hiện các điều ước quốc tế đó.

Ngoài ra, Bộ tư pháp thường được giao nhiệm vụ rà soát các điều ước quốc tế với quy định của pháp luật trong nước, để có đề suất hoàn thiện pháp luật, đảm bảo thực thi điều ước quốc tế thông qua việc xây dựng các chương trình làm luật của Quốc hội và Chính phủ. Đối với việc tổ chức thi hành pháp luật, thì công tác kiểm tra văn bản quy phạm pháp luật, ngoài việc căn cứ vào pháp luật trong nước, còn phải căn cứ vào các điều ước mà Việt Nam là thành viên.

Bạn đọc Phạm Tiến Bình ở thành phố Hồ Chí Minh hỏi:  (câu hỏi xin gửi tới ông Bạch Quốc An): Cộng đồng kinh tế ASEAN có tính tới việc sử dụng một đồng tiền chung không? Nếu gặp khó khăn về kinh tế thì 1 nước có được tách ra khỏi Cộng đồng không, thưa ông?

Ông Bạch Quốc An: Hiện nay các nước ASEAN chưa thống nhất việc có một đồng tiền chung hay không. Các nước có đưa ra ý tưởng nhưng chưa thống nhất được với nhau. Về ý thứ hai bạn hỏi, tôi xin trả lời như sau: Trong hiến chương của ASEAN không nói về việc một nước có thể rút ra khỏi cộng đồng. Tuy nhiên, các quốc gia đều là chủ thể của luật quốc tế, họ có quyền tự quyết theo quy định của pháp luật quốc tế. Ở ASEAN, có một cơ chế hợp tác, hỗ trợ lẫn nhau. Ví dụ, khi một quốc gia bị khủng hoảng tài chính, cộng đồng kinh tế ASEAN có cơ chế hỗ trợ giữa các quốc gia nhằm giúp quốc gia bị ảnh hưởng có thể thoát khỏi khủng hoảng. 

Về ý thứ hai bạn hỏi, tôi xin trả lời như sau: Trong hiến chương của ASEAN không nói về việc một nước có thể rút ra khỏi cộng đồng. Tuy nhiên, các quốc gia đều là chủ thể của luật quốc tế, họ có quyền tự quyết theo quy định của pháp luật quốc tế. Ở ASEAN, có một cơ chế hợp tác, hỗ trợ lẫn nhau. Ví dụ, khi một quốc gia bị khủng hoảng tài chính, cộng đồng kinh tế ASEAN có cơ chế hỗ trợ giữa các quốc gia nhằm giúp quốc gia bị ảnh hưởng có thể thoát khỏi khủng hoảng.

Bạn đọc Trần Thị Ngân ở Bắc Giang hỏi(câu hỏi xin gửi tới ông Vũ Hồ): Tôi đã nghe nói nhiều về Cộng đồng kinh tế ASEAN nhưng thực sự cũng không hiểu lắm. Ông có thể cho biết rõ hơn thông tin về Cộng đồng kinh tế ASEAN?

Ông Vũ Hồ: Có thể hiểu ngắn gọn, Cộng đồng Kinh tế ASEAN là một hiệp định thương mại tự do mở rộng giữa 10 quốc gia thành viên ASEAN. Trong đó, bên cạnh các lĩnh vực tự do thương mại truyền thống là thương mại hàng hóa, dịch vụ và đầu tư, ASEAN còn đẩy mạnh hợp tác trong các lĩnh vực chuyên ngành, các lĩnh vực hợp tác mới như giao thông vận tải, nông nghiệp, viễn thông, năng lượng, phát triển doanh nghiệp vừa và nhỏ, sở hữu trí tuệ…

AEC được cấu thành bởi 4 thành tố là:

- Một thị trường đơn nhất và cơ sở sản xuất chung, được xây dựng thông qua: Tự do lưu chuyển hàng hoá, dịch vụ, đầu tư; lao động có tay nghề và vốn.

- Một Khu vực kinh tế cạnh tranh, được xây dựng thông qua các khuôn khổ chính sách về cạnh tranh, bảo hộ người tiêu dùng, quyền sở hữu trí tuệ, phát triển cơ sở hạ tầng, thuế quan và thương mại điện tử.

- Phát triển kinh tế cân bằng, được thực hiện thông qua các kế hoạch phát triển doanh nghiệp vừa và nhỏ (SME) và thực hiện sáng kiến hội nhập ASEAN (IAI) nhằm thu hẹp khoảng cách phát triển trong ASEAN.

- Hội nhập vào nền kinh tế toàn cầu, được thực hiện thông qua việc các chương trình hợp tác kinh tế với các đối tác, đàm phán ký kết các FTA ASEAN+1 và trong tiến trình tham gia vào mạng lưới cung cấp toàn cầu.

ASEAN có quan điểm và tầm nhìn dài hạn về liên kết kinh tế. ASEAN xác định quá trình xây dựng Cộng đồng Kinh tế ASEAN là một quá trình liên tục, thời điểm 31/12/2015 chỉ là một dấu mốc. ASEAN đã hoàn tất xây dựng Lộ trình tổng thể xây dựng Cộng đồng Kinh tế ASEAN 2025, hướng tới một ASEAN tích cực hơn, với các khuôn khổ để vận hành cộng đồng kinh tế, tăng cường hợp tác với thế giới, ứng phó với tình hình phát triển mới và tìm kiếm các cơ hội mới. Mục tiêu tới năm 2025, ASEAN hướng tới một nền kinh tế ASEAN hội nhập sâu rộng, gắn kết chặt chẽ, tăng trưởng cao, và phát triển bền vững. AEC 2025 chú trọng vào phát triển xanh, thu hẹp khoảng cách phát triển, đẩy mạnh cơ chế quản lý nhạy bén và minh bạch, nâng cao hiệu suất thông qua các sáng kiến công nghệ và phát triển nguồn nhân lực, và mở rộng kết nối ASEAN bằng các dự án hợp tác tiểu vùng. Một ASEAN tự cường, năng động, và sẵn sàng đối mặt với mọi thách thức sẽ củng cố vai trò trung tâm của ASEAN trong cấu trúc kinh tế khu vực và thúc đẩy hội nhập và đóng góp tiếng nói chung vào nền kinh tế thế giới.

Ý kiến bạn đọc:

Họ tên (*)
Email
Nội dung (*)
Mã bảo vệ (*)

Gửi ý kiến thành công

Ý kiến của bạn sẽ được quản trị viên xét duyệt và phản hồi trong thời gian sớm nhất. Trân trọng cảm ơn!

Đóng lại
Sức lan tỏa từ dự án RALG Kon Tum

Kết nối cộng đồng

Đăng ký nhận bản tin

Phiên bản đang chạy thử nghiệm